Dấu hiệu nhận biết và cách xử trí an toàn khi trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Chướng bụng, đầy hơi là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, không phải bố mẹ nào cũng có thể nhận biết được nguyên nhân bé bị đầy bụng hay nôn, quấy khóc kéo dài. Bài viết dưới đây của Life-Space sẽ cùng bạn tìm hiểu về dấu hiệu nhận biết chướng bụng ở trẻ sơ sinh và cách xử trí an toàn. 

I. Đầy bụng ở trẻ sơ sinh là gì?

Khi thức ăn di chuyển qua đường tiêu hóa, ruột non sẽ hấp thụ những chất cần dùng và phần thức ăn còn thừa lại sẽ bị vi khuẩn trong ruột già phân hủy. Quá trình này sẽ giải phóng hydro và carbon dioxide tạo ra các bong bóng khí. 

Ợ hơi sẽ khiến một số khí thoát ra khỏi dạ dày sớm, phần khí còn lại sẽ đi từ đại tràng đến trực tràng và ra ngoài qua nhu động ruột hoặc đánh rắm. Khi hơi không đi qua được đường ruột, nó sẽ tích tụ ở đường tiêu hóa và gây ra tình trạng đầy hơi, khó chịu. Theo đó, hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non nớt dễ sinh ra nhiều khí hoặc hít nhiều không khí khi đang bú hoặc khóc cũng dẫn đến chứng chướng bụng ở trẻ. 

Thông thường, trẻ sơ sinh sẽ xì hơi khoảng 13 - 21 lần mỗi ngày. Lúc này, trẻ hay vặn vẹo mình và co chân lại. Tình trạng đầy hơi do bụng chứa nhiều khí thường gặp ở trẻ dưới 4 tháng tuổi, do đó, việc thường xuyên bị đầy hơi không phải là vấn đề đáng lo.

II. Vì sao trẻ sơ sinh bị chướng bụng?

Một số nguyên nhân gây nên tình trạng chướng bụng, đầy hơi ở trẻ sơ sinh:

• Trẻ thường nuốt nhiều khí khi khóc, ngậm núm vú giả hoặc khi bú mẹ, bú bình.

• Trẻ bú quá nhiều, bú sai tư thế hoặc bị táo bón.

• Trẻ bị dị ứng hoặc không hấp thụ một số thành phần có trong sữa công thức hoặc sữa mẹ dẫn đến bị đầy hơi.

• Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện nên chưa thể xử lý hiệu quả thức ăn, phân, khí nên dễ bị ứ hơi, chướng bụng.

Trẻ sơ sinh cần phải bú mẹ, do đó, thức ăn mà mẹ sử dụng cũng có thể khiến bé bị đầy hơi. Một số loại thực phẩm dễ gây đầy hơi như:

• Thực phẩm giàu chất xơ, đặc biệt là những loại thực phẩm có chứa cám.

• Các loại trái cây như mơ, đào, mận khô, lê, mận, cam quýt.

• Một số loại rau xanh như bông cải xanh, atiso, măng tây và bắp cải.

• Các loại rau có chứa nhiều tinh bột như khoai tây và súp lơ.

• Những loại thực phẩm giàu tinh bột khác như ngô và mì ống.

• Các sản phẩm từ sữa.

• Sô cô la, thức uống có gas hoặc cafein.

III. Những dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị chướng bụng, đầy hơi

1. Ợ hơi nhiều lần

Khi bị đầy hơi, bụng của trẻ bị chướng và cơ thể sẽ tạo ra các phản ứng ợ hơi để thải khí ra ngoài. Nếu bố mẹ quan sát thấy trẻ ợ hơi nhiều lần hoặc nôn trớ thì có thể bé đang bị đầy hơi, khó chịu.

2. Bụng phình to và căng

Thông thường, sau quá trình tiêu hóa, bụng của trẻ sẽ dần phẳng, cơ bụng mềm đi. Nhưng khi bé bị đầy hơi, bụng sẽ bị căng trong do nuốt nhiều khí. Những khí này bị ứ đọng trong dạ dày và gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. 

Khi áp lực lên ruột và dạ dày tăng cao, bụng bé sẽ chướng lên, đôi khi có thể bị sưng hoặc đau. Tình trạng này có thể xuất hiện sau khoảng 1 - 2 giờ sau khi ăn. Khi bố mẹ vỗ nhẹ vào bụng bé thì nghe thấy âm thanh phát ra như tiếng trống.

3. Trẻ bị nôn trớ sau khi ăn

Đây cũng là biểu hiện thường gặp khi trẻ sơ sinh bị chướng bụng, đầy hơi. Nguyên nhân của tình trạng này thường là do trẻ không hợp hoặc dị ứng với một số thành phần của sữa.

4. Xì hơi liên tục

Khi bị đầy bụng, không khí đồng thời chảy ngược vào thực quản và bị đẩy vào đường ruột với áp lực mạnh khiến trẻ có thể xì hơi từ 15 - 20 lần/ngày.

5. Bé bị bứt rứt và thường xuyên quấy khóc

Đầy bụng khiến trẻ sơ sinh cảm thấy khó chịu và khiến trẻ quấy khóc nhiều hơn. Khi bị đầy hơi, trẻ thường sẽ có các biểu hiện quằn quại, vặn mình, co và duỗi chân liên tục.

6. Tính chất phân thay đổi

Khi bị đầy hơi, phân của trẻ sơ sinh sẽ lỏng và sệt hơn, không còn dạng “hoa cà” như thông thường. Thậm chí, trong một số trường hợp, trẻ có thể bị táo bón trong vài ngày.

7. Ngủ không ngon

Đầy hơi chướng bụng khiến trẻ sơ sinh bị khó chịu và ngủ không sâu giấc. Nếu tình trạng này kéo dài thì sức khỏe của bé có thể bị ảnh hưởng.

IV. Khi trẻ sơ sinh bị đầy hơi, bố mẹ nên làm gì?

1. Thay đổi tư thế bế trẻ

Bố mẹ có thể thử đổi tư thế bế trẻ để bé có thể ợ hơi giúp loại bỏ một phần không khí mà bé đã nuốt vào. Bố mẹ có thể tham khảo một trong ba tư thế bế sau để bé dễ dàng ợ hơi hơn:

• Bố mẹ ngồi thẳng lưng và ôm trẻ dựa vào ngực mình. Trong tư thế này, cằm bé sẽ nằm trên vai của bố mẹ. Trong lúc ôm, bố mẹ hãy nhẹ nhàng vỗ lưng bé.

• Bế trẻ ngồi trên đầu gối hoặc trong lòng bố mẹ. Bạn nhẹ nhàng đỡ đầu và ngực của bé bằng cách giữ cằm của trẻ. Đặt gót bàn tay lên ngực và tay còn lại vỗ nhẹ vào lưng trẻ. Lưu ý, ở tư thế này, bố mẹ cẩn thận giữ cằm của bé thay vì giữ cổ họng.

• Bố mẹ đặt trẻ úp mặt vào lòng mình. Trong tư thế này, bố mẹ hãy nâng đỡ đầu sao cho cao hơn phần ngực và vỗ nhẹ vào lưng trẻ.

2. Thay đổi bình sữa

Nếu trẻ bị đầy hơi khi bú bình, bố mẹ nên thử thay đổi núm vú và bình sữa khác. Bình sữa có núm vú mềm, đường viền chạy dọc theo môi và miệng của bé có thể giúp ngăn chặn bé nuốt khí thừa khi bú. 

Bên cạnh đó, sữa nên chảy chậm để trẻ có đủ thời gian uống mà không nuốt quá nhiều. Khoảng thời gian tốt nhất trẻ nên dành để bú là từ 20 phút đến một giờ. Nếu trẻ bú xong trong 5 phút, có nghĩa là trẻ đang nuốt quá nhanh và đã nuốt nhiều không khí thừa. Lúc này, núm vú có lẽ quá lớn so với tuổi của trẻ. Mẹ nên thử chuyển sang loại núm vú khác có dòng chảy chậm hơn.

3. Điều chỉnh tư thế bú

Khi trẻ bú bình hay bú mẹ, bạn cần giữ đầu của bé cao hơn so với bụng. Tư thế này giúp sữa di chuyển xuống dạ dày, còn không khí di chuyển lên trên giúp bé ợ hơi. Để tránh tạo ra bọt khí trong núm vú, bố mẹ nên nâng đầu bình sửa lên một chút.

4. Cho bé ợ hơi

Đây là một trong những cách tốt nhất giúp giảm đầy hơi, chướng bụng ở trẻ. Mẹ nên cho bé ợ hơi khi trẻ đang nghỉ ngơi hoặc đang giảm tốc độ bú để tránh khiến trẻ khó chịu, quấy khóc và nuốt nhiều khí hơn. Bố mẹ nên lựa chọn tư thế ợ hơi thoải mái nhất cho trẻ.

5. Mát-xa cho bé

Khi trẻ sơ sinh bị chướng bụng, bố mẹ có thể nhẹ nhàng mát-xa bụng trẻ theo chiều kim đồng hồ quanh rốn, hoặc để trẻ nằm ngửa và di chuyển chân, hông của bé theo tư thế đạp xe đạp. Động tác này sẽ giúp làm vỡ các bọt khí và tạo thêm lực đẩy để đẩy khí thoát ra ngoài.

Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng thử một số loại thuốc chống đầy hơi không kê đơn có chứa simethicone để giảm chướng bụng cho bé.

V. Khi nào trẻ sơ sinh bị chướng bụng nên gặp bác sĩ?

Nếu bố mẹ thấy trẻ xuất hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào sau đây hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. 

• Bé bị nôn ói, đi ngoài không ra phân hoặc có máu trong phân.

• Bé cáu gắt đến mức mà bố mẹ không thể xoa dịu được.

• Bé bị sốt cao, đặc biệt là các bé dưới 3 tháng tuổi.

VI. Một số cách khiến trẻ sơ sinh không bị đầy hơi

• Cho bé ợ hơi trong hoặc sau khi bú.

• Đặt bé trong tư thế bú đúng cách, đảm bảo đầu luôn cao hơn bình để bé dễ ợ hơi. Nghiêng bình một góc sao cho sữa đủ lấp đầy toàn bộ núm vú. Nếu trẻ dùng sữa bột, bố mẹ nên để bình sữa lắng xuống trước khi cho bé uống để hạn chế cho bé nuốt những bọt khí được tạo ra khi pha sữa.

• Lựa chọn những thực phẩm dễ tiêu và ít sinh hơi để dùng trong thực đơn cho mẹ. Đối với những bé sử dụng sữa công thức, bố mẹ nên lựa chọn những loại sữa dễ tiêu hóa.

Ngoài ra, bố mẹ có thể cho bé sử dụng thêm men vi sinh Probiotic Powder for Baby dành cho trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi để giúp hỗ trợ hệ miễn dịch và vi sinh vật đường ruột, từ đó, giúp cho hệ tiêu hóa của trẻ tốt hơn. 

Đây là một trong những sản phẩm đến từ thương hiệu Life-Space Úc với hơn 20 năm kinh nghiệm trong việc chế tạo ra các chế phẩm sinh học cao cấp. Vì vậy, bố mẹ hoàn toàn yên tâm sử dụng cho con trẻ. 

Hiện các sản phẩm của Life-Space đã có mặt tại thị trường Việt Nam và đang được phân phối bởi Con cưng, Shopee mall, Lazada mall, Medicare. Bạn có thể đặt hàng trực tuyến tại các đơn vị này để mua được men vi sinh Life-Space với giá ưu đãi nhất. 

Probiotic Powder for Baby là chế phẩm đến từ thương hiệu men vi sinh nổi tiếng tại Úc, được nhiều khách hàng trên các nước trên thế giới lựa chọn, tin dùng. 

Trên đây là những thông tin về các dấu hiệu nhận biết và cách xử trí an toàn khi trẻ sơ sinh bị chướng bụng, đầy hơi. Life-Space hy vọng rằng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích giúp bố mẹ chăm sóc con trẻ tốt hơn.