Tình trạng loạn khuẩn đường ruột - Nguyên nhân & Cách xử lý

Loạn khuẩn đường ruột thường xảy ra khi số lượng vi khuẩn có trong ruột non gia tăng bất thường. Tình trạng này có thể là do dạ dày thiếu bài tiết acid sau khi phẫu thuật ruột hoặc nhu động đường tiêu hóa. Vậy các triệu chứng và biến chứng thường gặp của loạn khuẩn đường ruột là gì? Chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng như thế nào để phòng ngừa bệnh? Hãy cùng Life-Space trả lời những câu hỏi trên qua bài viết bên dưới.

I. Loạn khuẩn đường ruột là gì?

Loạn khuẩn đường ruột (hay còn được gọi là hội chứng quai ruột mù) là tình trạng vi khuẩn có trong ruột non phát triển quá mức - đặc biệt là những loại vi khuẩn không thường xuyên xuất hiện ở đường tiêu hóa. Sau đợt phẫu thuật dạ dày, quá trình di chuyển thức ăn và chất thải sẽ chậm lại, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại sinh sôi và phát triển. 

Loạn khuẩn đường ruột là tình trạng vi khuẩn có trong ruột non phát triển quá mức

II. Các triệu chứng thường gặp

Khi bị loạn khuẩn đường ruột, bạn sẽ gặp một số triệu chứng phổ biến như: ăn mất ngon, suy dinh dưỡng, đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy và giảm cân đột ngột.

Khi bị loạn khuẩn đường ruột bạn sẽ thấy đau bụng, đầy hơi

>>>> Loạn khuẩn đường ruột ở trẻ: nguyên nhân và cách điều trị

III. Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh loạn khuẩn đường ruột

Loãng xương

Sau khoảng thời gian dài gây bệnh, loạn khuẩn đường ruột sẽ làm dạ dày kém hấp thu canxi. Vì vậy, cơ thể rất dễ bị loãng xương.

Sỏi thận

Loạn khuẩn đường ruột có thể làm tăng bài tiết canxi qua đường tiết niệu. Từ đó khiến cơ thể dễ mắc bệnh sỏi thận.

Gây tiêu chảy 

Vi khuẩn có hại phân hủy thức ăn còn dư trong đường ruột cũng có thể gây ra tình trạng tiêu chảy liên tục trong nhiều ngày.

Hấp thu chất béo, protein và carbohydrate kém

Các vi khuẩn gây hại trong ruột non có thể phân hủy muối mật - dẫn đến chất béo không được tiêu hóa hoàn toàn và gây tiêu chảy liên tục. Ngoài ra, loại vi khuẩn này còn có thể gây hại cho lớp màng nhầy (niêm mạc) của ruột non nên làm giảm hấp thu protein và carbohydrate.

Cơ thể thiếu vitamin

B12 là vitamin cần thiết để hệ thần kinh hoạt động bình thường, sản xuất DNA và các tế bào máu. Tuy nhiên, khi bị loạn khuẩn đường ruột, vi khuẩn sẽ hấp thụ toàn bộ loại vitamin này nên khiến cơ thể suy nhược, mệt mỏi, tê bàn tay bàn chân hoặc nặng hơn là rối loạn tâm thần.

IV. Các nguyên nhân gây bệnh

Loạn khuẩn đường ruột có thể do một số nguyên nhân dưới đây gây ra:

• Biến chứng khi phẫu thuật cắt bỏ dạ dày để điều trị viêm loét dạ dày tá tràng hoặc điều trị béo phì.

• Mắc các bệnh lý mãn tính như: bệnh Crohn, bệnh Celiac, xạ trị viêm ruột, tiểu đường hoặc một số vấn đề làm giảm nhu động đẩy thức ăn và chất thải.

• Khi mắc bệnh loạn khuẩn đường ruột, vi khuẩn sinh ra do thức ăn bị ứ đọng trong ruột non có thể gây ra tình trạng tiêu chảy.

V. Đối tượng có nguy cơ mắc phải

Mọi đối tượng từ người già đến trẻ em đều có thể mắc tình trạng loạn khuẩn đường ruột.

>>>> [Giải đáp] Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột mẹ nên ăn gì?

I. Cách để chẩn đoán và điều trị loạn khuẩn đường ruột

1. Xét nghiệm và chẩn đoán

Thử nghiệm với hơi thở bằng hydro glucose hoặc hydro lactulose, được chỉ định đối với những bệnh nhân có triệu chứng, để chẩn đoán sự phát triển mạnh mẽ của vi khuẩn đường ruột non. 

Trước khi tiến hành kiểm tra hơi thở, bệnh nhân không nên tránh sử dụng thuốc kháng sinh trong vòng 4 tuần, không được sử dụng các chất kích thích và thuốc nhuận tràng ít nhất là 1 tuần.

Tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh loạn khuẩn đường ruột là nhờ vào nuôi cấy định lượng dịch ruột, từ đó cho thấy số lượng vi khuẩn > 103 khuẩn lạc/mL. Tuy nhiên, phương pháp này yêu cầu cần phải nội soi để lấy mẫu.

Nếu những thay đổi về mặt cấu trúc của đường ruột không phải do phẫu thuật trước đó, bệnh nhân nên thực hiện một số các kiểm tra của đường tiêu hóa trên và ruột non. Bên cạnh đó có thể thực hiện chụp CT cho ruột non hoặc chụp cộng hưởng từ MRI.

Thực hiện chụp CT cho ruột non để  kiểm tra đường tiêu hóa

2. Hai phương pháp điều trị loạn khuẩn đường ruột hiệu quả

2.1. Dùng thuốc kháng sinh

Điều trị bệnh loạn khuẩn đường ruột là bao gồm cả vi khuẩn hiếu khí và kỵ khí trong vòng 10 - 14 ngày bằng kháng sinh đường uống. Phác đồ điều trị theo kinh nghiệm thì nên sử dụng một hoặc hai trong số những lựa chọn sau đây:

• Amoxicillin/ acid clavulanic 500mg dùng 3 lần/ngày

• Cephalexin 250mg dùng 4 lần/ngày

• Trimethoprim/sulfamethoxazole 160 mg/800 mg dùng 2 lần/ngày

• Metronidazole 250 - 500 mg có thể dùng 3 hoặc 4 lần/ngày

• Rifaximin 550mg dùng 3 lần/ngày

Điều trị bằng thuốc kháng sinh có thể theo chu kỳ, nếu như các triệu chứng có xu hướng trở nên tái phát và có sự thay đổi dựa vào kết quả của việc nuôi cấy cùng độ nhạy. Tuy nhiên việc thay đổi điều trị bằng thuốc kháng sinh có thể gặp khó khăn do nhiều loại vi khuẩn cùng tồn tại.

2.2. Hỗ trợ dinh dưỡng

Điều chỉnh hoặc cân bằng sự thiếu hụt chất dinh dưỡng là một phần rất quan trọng trong việc điều trị bệnh loạn khuẩn đường ruột, đặc biệt là đối với những người bị sụt cân nghiêm trọng. Suy dinh dưỡng có thể được điều trị, nhưng kết quả không phải lúc nào cũng có thể hồi phục hoàn toàn.

Những phương pháp giúp cải thiện tình trạng thiếu hụt chất vitamin, giảm đau bụng và giúp tăng cân như là:

• Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết

Những người mắc bệnh loạn khuẩn đường ruột có thể cần tiêm bắp vitamin B12, cũng như hàng loạt các loại vitamin dạng viên uống, bổ sung calci và sắt. Bởi vì vi khuẩn chủ yếu hình thành và chuyển hóa carbohydrate trong ruột thay vì chất béo, có một chế độ ăn nhiều chất béo, ít carbohydrate và chất xơ có lợi.

Bổ sung chất dinh dưỡng như vitamin B12 hoặc các vitamin dạng viên uống khác để bổ sung calci và sắt.

• Chế độ ăn không có lactose

Những sự tổn thương ở ruột non có thể khiến cho bệnh nhân mất đi khả năng tiêu hóa đường sữa (lactose). Và trong trường hợp đó, bắt buộc phải tránh hết gần như các sản phẩm có chứa lactose, hoặc là sử dụng các chế phẩm lactase để giúp tiêu hóa đường sữa.

VI. Chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng phòng loạn khuẩn đường ruột 

Bạn nên có chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng hợp lý để phòng ngừa nguy cơ mắc loạn khuẩn đường ruột.

1. Chế độ sinh hoạt giúp hạn chế sự phát triển loạn khuẩn đường ruột

• Có lối sống tích cực, giữ tâm lý lạc quan và hạn chế sự căng thẳng.

• Thăm khám định kỳ để theo dõi diễn tiến của bệnh và tình trạng sức khỏe nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Cần liên hệ ngay với bác sĩ nếu thấy cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

• Vệ sinh nơi ở và thân thể sạch sẽ mỗi ngày, đặc biệt là đôi tay.

• Uống đủ nước mỗi ngày và tăng cường bổ sung thêm chất xơ.

Cần có một chế độ ăn uống lành mạnh để hạn chế sự phát triển loạn khuẩn đường ruột

2. Chế độ dinh dưỡng giúp phòng ngừa nguy cơ loạn khuẩn đường ruột

FODMAP (fermentable, oligosaccarit, disaccarit, monosaccarit và polyol) là những chất mà cơ thể không thể phân hủy được nhưng vi khuẩn có thể ăn được. Vì vậy, bạn nên hạn chế ăn những thực phẩm có FODMAP để giảm đầy hơi, táo bón, tiêu chảy và chướng bụng.

Với một số thực phẩm chứa ít FODMAP được gợi ý là: cá, thịt, trứng, bánh quy (không chứa chất gluten), ngũ cốc không đường, yến mạch, bông cải xanh, bí ngô, khoai tây, đậu phộng, quả ô liu, cà rốt, dâu tây, cam, việt quất,...

Còn một số thực phẩm chứa nhiều FODMAP mà bạn nên tránh như: soda, nước ngọt, hành, măng tây, trái cây sấy, lạp xưởng, lúa mạch, đậu Hà Lan, trà atiso, siro ngô nhiều fructose,...

II. Các giải pháp phòng ngừa loạn khuẩn đường ruột

Để phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả, các bạn có thể tham khảo một số những gợi ý dưới đây:

• Điều chỉnh chế độ sinh hoạt và các thực phẩm ăn uống chẳng hạn như ăn thực phẩm dễ tiêu hóa, phải uống đủ nước và không nên ăn nhiều các món chứa nhiều chất béo, đồ chua, cay.

• Các thực phẩm phải có nơi xuất xứ và hạn sử dụng, đảm bảo vệ sinh an toàn

• Không được sử dụng đến các chất gây kích thích như thuốc lá, ma tuý, rượu bia...

• Không tự ý sử dụng các loại thuốc kháng sinh mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ bằng xà bông, đặc biệt là trước dùng bữa ăn và sau khi đi vệ sinh.

Không được sử dụng đến các chất gây kích thích như thuốc lá, ma tuý, rượu bia...

Bài viết trên đây đã chia sẻ đến bạn đọc những kiến thức liên quan đến loạn khuẩn đường ruột như triệu chứng, nguyên nhân cũng như chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng hợp lý để hạn chế diễn tiến của bệnh. Life-Space hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có thể phòng ngừa tình trạng loạn khuẩn đường ruột để bảo vệ sức khỏe của mình tốt hơn.