Tìm hiểu hệ vi sinh đường ruột ở hệ tiêu hóa ở người

Đường ruột được xem là "bộ não" thứ hai của cơ thể người. Trong đó, hệ vi sinh đường ruột có vai trò khá quan trọng trong quá trình tiêu hóa và giúp hệ thống miễn dịch được khỏe mạnh. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ vi sinh đường ruột ở hệ tiêu hóa là như thế nào?

I. Tìm hiểu hệ vi sinh đường ruột ở hệ tiêu hóa là gì?

Đường ruột của mỗi người sẽ chứa hệ vi sinh phức tạp và khác nhau bởi do ảnh hưởng của yếu tố môi trường và di truyền.

Hệ vi sinh vật trong đường ruột bắt đầu được hình thành từ khi trẻ sinh ra và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Hình thức trẻ được sinh, hệ vi sinh của người mẹ, môi trường ra đời… Hệ vi sinh của đường ruột sẽ phát triển trong vòng 2 năm đầu đời của trẻ. Đến khi trẻ đủ 2 tuổi, hệ vi sinh của đường ruột sẽ dần đa dạng như người lớn.

Tổng số lượng vi khuẩn trong đường ruột ước tính khoảng 100.000 tỷ, tương đương với 1.5kg vi sinh vật. Ở trạng thái khỏe mạnh, hệ vi sinh đường ruột sẽ có khoảng 500 loài khác nhau, bao gồm cả vi sinh vật có lợi (chiếm 85%) và vi sinh vật có hại (chiếm 15%). Nhờ hoạt động điều hòa miễn dịch tại ruột, hệ vi sinh được cân bằng nên dù trong đường ruột có vi khuẩn gây bệnh thì cơ thể vẫn khỏe mạnh.

>>>> Sôi bụng đi ngoài ra máu nhiều lần cảnh báo các bệnh gì?

II. Đặc điểm nổi trội của vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại trong đường ruột

1. Vi khuẩn có lợi

Vi khuẩn có lợi chiếm tới 85% tổng số lượng vi sinh vật có trong đường ruột. Sự gia tăng của lợi khuẩn được thúc đẩy nhờ vào quá trình sinh con tự nhiên và nuôi con bằng sữa mẹ. Các loại lợi khuẩn điển hình như: Bifidobacteria, Lactobacilli, Bacillus clausii, Lactobacilli và Bifidobacteria có nhiệm vụ tạo ra hàng rào để bảo vệ ruột, thúc đẩy hệ miễn dịch. Ngoài ra, một số chủng của Lactobacilli và Bifidobacteria còn có khả năng trung hòa hệ miễn dịch, giúp giảm nhiều bệnh dị ứng.

Vi khuẩn có lợi đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện sức khỏe cho con người nhờ khả năng tổng hợp các vitamin, hấp thụ các chất dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa, giảm thiểu tình trạng nhiễm khuẩn và tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể.

2. Vi khuẩn có hại

Số lượng vi khuẩn có hại chiếm 15% tổng số lượng vi sinh vật tồn tại trong đường ruột. Vi khuẩn có hại có trong đường ruột dễ gây ra các vấn đề có hại cho sức khỏe như: Gây hoại tử, tạo ra các hợp chất gây ung thư, sản xuất độc tố.

>>>> [Giải đáp] Viêm đường ruột nên ăn gì để cải thiện?

III. Sự phân bổ các vi sinh vật ở đường ruột

1. Vi sinh vật ở miệng

Miệng con người có chứa lượng vi sinh vật lớn vì đây là nơi có điều kiện tốt để chúng phát triển (bã thức ăn, nhiệt độ phù hợp và pH nước bọt có độ kiềm nhẹ). Những loại vi sinh vật thường tồn tại ở miệng là: liên cầu (S. salivarius, S. Mutans, S. sanguis, S. mitis), song cầu gram âm (Neisseria, Moraxella catarrhalis), tụ cầu (S. Epidermidis), Lactobacillus… 

2. Vi sinh vật ở trong dạ dày

Độ pH có trong dạ dày giúp giữ lượng vi sinh vật ở mức là 103 vi sinh vật/gr thức ăn. Những loại vi khuẩn sống được trong dạ dày như: Vi khuẩn H. pylori, vi khuẩn lao.

3. Vi sinh vật ở ruột

Số lượng vi sinh vật có ruột non rất ít và sẽ tăng dần khi xuống dưới. Các vi sinh vật tồn tại ở ruột non bao gồm Lactobacillus, Candida albicans, Enterococcus. Các vi sinh vật sống trong đại tràng thường là các loại vi khuẩn kỵ khí như Bacteroides, Clostridium, Lactobacillus, Peptococcus. 

Các vi khuẩn ưa khí sẽ có số lượng ít hơn, thường gồm: Enterobacter, E. Coli, Proteus, Lactobacillus, Klebsiella, Pseudomonas, Enterococcus, B. cereus, Candida spp…

IV. Vai trò của hệ vi sinh vật ở đường ruột đối với sức khỏe của con người

1. Giúp hỗ trợ tiêu hóa

• Vi khuẩn có lợi giúp nghiền nát, lên men các loại thức ăn chưa được tiêu hóa ở đoạn trên của ống tiêu hóa
• Các vi sinh vật còn có chức năng  giúp tổng hợp các vitamin K, vitamin nhóm B, làm tăng khả năng tiêu hóa đạm, mỡ, đường
• Trong quá trình tiêu hóa carbohydrate, vi sinh vật sẽ sản sinh ra các dạng axit béo chuỗi ngắn và các loại axit này sẽ giúp làm năng lượng cho những tế bào ở đại tràng. Quá trình sản xuất ra axit béo cũng giúp giảm nguy cơ tiêu chảy, kích thích nhu động ruột hoặc táo bón.

2. Là hàng rào bảo vệ hệ tiêu hóa

• Vi khuẩn Bifidobacteria và Lactobacilli có trong hệ tiêu hóa có khả năng ngăn cản sự trú ngụ của các vi khuẩn có hại, giúp bảo vệ đường ruột. Chúng bài tiết ra những chất kháng khuẩn, giúp hạn chế sự bám sinh của các vi sinh vật có hại.
• Ngoài ra, Bifidobacteria và Lactobacilli còn thúc đẩy hoạt động miễn dịch dịch thể thông qua IgA tiết, giúp chống lại các yếu tố gây bệnh tiềm tàng cũng như độc tố của vi khuẩn.

3. Có khả năng chống lại các vi khuẩn gây bệnh

Lợi khuẩn trong hệ tiêu hóa chống lại các vi khuẩn có hại bằng những cách sau:

• Lợi khuẩn sản xuất ra các axit khiến ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại, khiến các vi khuẩn có hại dù còn sống sót sau khi đi qua vùng axit ở dạ dày thì cũng không còn khả năng gây bệnh;
• Lợi khuẩn cạnh tranh với các vi khuẩn có hại để dành môi trường sống và nguồn dinh dưỡng, khiến vi khuẩn có hại không thể sống và phát triển trong hệ tiêu hóa.

4. Những vai trò quan trọng khác

• Các vi khuẩn có lợi giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, ngăn chặn chúng sản xuất các chất độc và các tác nhân gây nên bệnh ung thư;
• Lợi khuẩn phá vỡ cấu trúc lactose có trong sữa, giúp cho những người  không dung nạp được lactose có thể hấp thụ được lactose bình thường.

V. Tìm hiểu mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật của đường ruột với sức khỏe con người

Hệ vi sinh đường ruột có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và giúp giữ cho hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Khi bị mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột sẽ dẫn đến chứng rối loạn vi khuẩn, gây nên các bệnh như: béo phì, bệnh celiac, viêm ruột, ung thư ruột kết.

Các thay đổi trong hệ vi sinh đường ruột cũng gây nên các bệnh như bệnh gan, đái tháo đường thậm chí là các về thần kinh như bệnh đa xơ cứng.

Một số chuyên gia tin rằng các vấn đề với hàng rào ruột cũng có thể dẫn đến ruột bị rò rỉ, làm tăng khả năng vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể. Điều này gây viêm khắp cơ thể và khiến hệ thống miễn dịch phản ứng và thay đổi.

Các nghiên cứu cũng đã tìm thấy một số mối liên hệ giữa sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và các vấn đề sức khỏe tâm thần. Bởi ruột được kết nối với các dây thần kinh và có liên quan đến việc gửi thông tin tới não. Các chất dẫn truyền thần kinh, ví dụ như serotonin, được sản xuất trong ruột. Mà serotonin là chất tạo ra cảm giác hạnh phúc, thường có tỷ lệ thấp ở những người bị trầm cảm và lo lắng.

VI. Hướng dẫn chế độ ăn uống phù hợp để giữ cho đường ruột hoạt động tốt

1. Tăng cường thực phẩm có chất xơ cao và uống đủ nước

Lượng chất xơ khuyến cáo nên có là khoảng là 20 – 25g/người/ngày. Vì vậy, nên ăn nhiều loại thực phẩm có đủ hai loại là chất xơ không tan trong nước và hoà tan trong nước. Chất xơ hòa tan trong nước giúp làm giảm cholesterol và khiến cơ thể điều hòa lượng đường trong máu. Còn chất xơ không hòa tan trong nước sẽ hút nước, giúp làm tăng khối lượng chất bã, làm cho quá trình thải cặn bã nhanh hơn.

Ăn thực phẩm nhiều chất xơ và uống đủ nước mỗi ngày giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Các loại thực phẩm giàu chất xơ bao gồm: trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, rau, các loại hạt, các loại đậu… Để giữ đủ nước cho cơ thể, nên uống khoảng 2l nước/ngày.

2. Bổ sung thêm các loại thực phẩm giúp hỗ trợ đường ruột

Thực phẩm lên men là những thực phẩm được hình thành từ sự trợ giúp của các vi sinh vật như vi khuẩn, nấm men. Thực phẩm lên men đóng vai trò giúp bổ sung lợi khuẩn tự nhiên, cung cấp vi khuẩn tốt cho đường ruột. 

Các thực phẩm lên men như: sữa chua, dưa cải bắp, kim chi… Ngoài ra, các loại trà như: trà hoa cúc, trà gừng, bạc hà cũng là sản phẩm giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động được tốt hơn.

Ngoài ra, bạn có thể bổ sung thêm các sản phẩm men vi sinh sau để giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột như:

• Probiotic Powder for Baby 6 months-3 years

Sản phẩm Life-Space Probiotic Powder for Baby 6 months-3 years chứa khoảng 10 chủng vi khuẩn có lợi kết hợp với 7.5 tỷ CFU/gram giúp hỗ trợ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Sản phẩm dành cho các bé trong độ tuổi từ 0 - 3 tuổi.

• Lifespace Broad Spectrum Probiotic

Life-Space Broad Spectrum Probiotic là sản phẩm có chứa khoảng 15 chủng vi khuẩn có lợi, giúp hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột, cải thiện sức khỏe con người, duy trì sức khỏe cho con người.

• Double Strength

Life-Space Double Strength Probiotic là sản phẩm có chứa khoảng 15 chủng vi khuẩn có lợi, phù hợp cho những người có vấn đề về hệ tiêu hóa, đường ruột trong đi vệ sinh khó, những người thường sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian ngắn.

3. Ăn các loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật

Một trong các cách tốt nhất để tăng sự đa dạng cho hệ vi sinh đường ruột là ăn nhiều thực phẩm thực vật. Một nghiên cứu đã cho thấy những người ăn nhiều hơn 30 loại thực vật mỗi tuần sẽ có hệ vi sinh đường ruột đa dạng hơn so với những người ăn ít hơn.

Vì vậy, nên tăng cường bổ sung các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như: rau, trái cây, các loại thảo mộc tươi, các loại hạt…

Trên đây là thông tin về hệ vi sinh đường ruột. Hy vọng qua bài viết của Life-Space đã giúp bạn hiểu rõ về các loại vi sinh có trong đường ruột cũng như là có thêm những giải pháp để cải thiện sức khỏe của đường ruột.